Sinh ra và lớn lên tại một vùng quê thuộc xã Bình Minh, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Đang tuổi ăn học, nhưng ngày nào cũng nghe tin Mỹ - Ngụy dày xéo, tàn sát dã man trên đất Miền Nam và anh chứng kiến từng tốp máy bay giặc Mỹ dội bom xuống làng quê thân yêu.
Theo lời Bác Hồ kêu gọi cả nước lên đường, ra chiến trường đánh Mỹ… Vừa hết tuổi mười sáu, anh làm đơn nhập ngũ, xã đội bảo là chưa đủ tuổi, anh lại viết tiếp đơn. Hôm xã giao quân, anh vẫn theo đi, anh gặp người chỉ huy nhận quân trình bày nguyện vọng, xã đội nói thêm vào, thế là anh trở thành người lính. Và tiếp đó là những năm tháng chiến đấu trên chiến trường miền Đông cùng với Sư đoàn 9 anh hùng đã khiến quân thù khiếp sợ. Anh đã cùng sư đoàn tiến về giải phóng Sài Gòn tháng 4/1975 với nhiệm vụ trinh sát: nhiều lần vào tận trung tâm bố phòng nắm địch, nhớ từng vị trí, nhớ từng trận địa, vẽ sơ đồ chi tiết chính xác tạo điều kiện lên kế hoạch tác chiến thắng lợi. Những năm tháng trong quân ngũ cùng Sư đoàn 9, bao nhiêu chiến công, bao nhiêu phần thưởng, nhưng cũng để lại trên người anh không ít vết thương.
Vào những năm đầu thời kỳ đổi mới, đất nước chuyển mạnh sang xây dựng kinh tế, anh chuyển ngành sang làm nhân viên bảo vệ Cảng Sài Gòn. Môi trường mới, công việc mới, nhiệm vụ bây giờ là không để những chuyến hàng gian lọt vào cảng, cùng những xe hàng không phép chui ra khỏi cảng. Trước bao nhiêu sự mua chuộc, cám dỗ rình rập ngày đêm trong hoàn cảnh anh mới lập gia đình: đồng lương bảo vệ khiêm tốn, cuộc sống thường ngày vô cùng thiếu thốn… Nhưng anh vẫn nghĩ điều giản dị “đói cho sạch, rách cho thơm” và dù ở đâu, lúc nào anh cũng tự nhắc mình phải nhớ phát huy truyền thống và giữ cho được bản chất anh bộ đội Cụ Hồ, luôn nhớ lời Bác dạy “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư”, nên đã giữ được tấm lòng trong sạch của người đảng viên, hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ được giao.
Anh Hoàng Xuân Điền (người đi đầu) cùng tổ tuần tra giữ bình yên cho khu phố
Năm 2010, anh về nghỉ hưu, về với “Xóm Chùa” Khu phố 2, phường Cầu Kho, địa bàn mà anh đã quá hiểu và tình nguyện làm bảo vệ khu phố, đó cũng là “duyên nợ trời trao”. Là người lính được rèn luyện giáo dục, anh thấy trách nhiệm của mình gắn bó với khu phố hơn, luôn quan hệ chặt chẽ với công an khu vực để giữ cho khu phố bình yên. Ngày đêm theo lịch trực, theo kế hoạch đi tuần tra. Anh bàn với mọi người đi tuần nên đi bộ đến từng điểm nóng, có chuyện gì anh nhắc từng nhà, từng người, từng đối tượng. Có lúc êm ả, có lúc bị lớn tiếng la mắng. Những lúc như vậy, anh vẫn ân cần khuyên giải và giải quyết hợp tình, hợp lý.
Các đối tượng thấy không xuôi nên tìm cách cám dỗ, mua chuộc nhưng anh vẫn không lay chuyển… Mấy anh em trong tổ bảo vệ đi ăn trưa ở các quán cơm khác nhau mà khi thanh toán, chủ quán đều bảo có người thanh toán rồi. Anh cảm ơn và hỏi thế hết bao nhiêu, sau đó anh rút tiền thanh toán, còn chủ quán nhận của ai thì trả lại cho người ấy, chứ thế này thì phiền quá. Mấy lần đi uống cà phê, giải khát cũng vậy. Anh chia sẻ với anh em trong tổ: mình có “liêm” thì mới “chính ” được, đừng để há miệng mắc quai, đằng sau đó chẳng biết những gì sẽ diễn ra. Anh em trong tổ đều đồng tình nên làm như thế và đồng lòng, đồng sức, ngày đêm góp phần giữ cho khu phố bình yên.
Việc làm của anh Hoàng Xuân Điền, cũng như bao người bình thường khác, song ở đâu, lúc nào anh cũng có cái tâm trong sáng trong nếp nghĩ, chân thật trong hành động. Ở anh có đức tính trung thực và trách nhiệm với nhân dân, với công việc. Điều đó đã được Chi bộ, Khu phố, Chi hội Cựu chiến binh bầu anh là tấm gương tiêu biểu học tập Bác Hồ giữa đời thường.
Lê Minh Số