Theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, việc thực hiện 04 thủ tục hành chính: Đăng ký, cấp Giấy chứng nhận lần đầu; Đính chính Giấy chứng nhận cấp lần đầu có sai sót; Xác định lại diện tích đất ở cho hộ gia đình, cá nhân đã được cấp Giấy chứng nhận; Thu hồi và hủy Giấy chứng nhận đã cấp lần đầu là do Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Quận 1 tiếp nhận và giải quyết, Phòng Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm thẩm tra hồ sơ theo quy định.
Luật Đất đai năm 2024, Nghị định 101/2024/NĐ-CP ngày 29/7/2024 của Chính phủ quy định về điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai, quy định về trình tự thủ tục cấp giấy chứng nhận lần đầu, theo đó Phòng Tài nguyên và Môi trường sẽ trực tiếp tiếp nhận hồ sơ, phối hợp với các cơ quan có liên quan tham mưu Ủy ban nhân dân Quận 1 thực hiện các thủ tục liên quan đến công tác đăng ký và cấp giấy chứng nhận lần đầu như trên thuộc thẩm quyền cấp quận kể từ ngày 01/8/2024.
Ngày 05/8/2024, Ủy ban nhân dân Thành phố ban hành văn bản số 4411/UBND-ĐT giao Ủy ban nhân dân quận tổ chức việc tiếp nhận, giải quyết hồ sơ và trả kết quả theo cơ chế liên thông đúng quy định, bố trí nhân sự có chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp làm việc tại Bộ phận Tiếp nhận và Trả kết quả đối với 04 thủ tục: Đăng ký, cấp Giấy chứng nhận lần đầu; Đính chính Giấy chứng nhận cấp lần đầu có sai sót; Xác định lại diện tích đất ở cho hộ gia đình, cá nhân đã được cấp Giấy chứng nhận; Thu hồi và hủy Giấy chứng nhận đã cấp lần đầu.
Trong thời gian chờ đợi Ủy ban nhân dân Thành phố ban hành bộ thủ tục hành chính áp dụng trên toàn thành phố, để đảm bảo việc thực hiện thủ tục hành chính của người dân không bị gián đoạn, Phòng Tài nguyên và Môi trường đã chủ động báo cáo, xin ý kiến Ủy ban nhân dân Quận 1 về việc thực hiện đồng thời 02 nhiệm vụ:
(1) Xây dựng 05 quy trình ISO 9001:2015 TCVN thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực đất đai thuộc phạm vi chức năng của Ủy ban nhân dân Quận 1, trình Ủy ban nhân dân Quận 1 xem xét, phê duyệt, gồm:
- Đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất lần đầu đối với cá nhân, cộng đồng dân cư, hộ gia đình đang sử dụng đất (QT01/TNMT-2024) (trình tự, thủ tục theo Điều 31 và Khoản 3 Điều 36 Nghị định số 101/2024/NĐ-CP)
- Thủ tục đính chính Giấy chứng nhận cấp lần đầu có sai sót (QT02/TNMT-2024) (trình tự, thủ tục theo Điều 45 Nghị định số 101/2024/NĐ-CP)
- Thủ tục thu hồi và hủy Giấy chứng nhận đã cấp lần đầu (QT03/TNMT-2024) (trình tự, thủ tục theo Điều 46 Nghị định số 101/2024/NĐ-CP)
- Thủ tục xác định lại diện tích đất ở cho hộ gia đình, cá nhân đã được cấp Giấy chứng nhận (QT04/TNMT-2024) (trình tự, thủ tục theo Điều 44 Nghị định số 101/2024/NĐ-CP)
- Cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất lần đầu (QT05/TNMT-2024) (trình tự, thủ tục theo Khoản 1 Điều 36 Nghị định số 101/2024/NĐ-CP)
Sau khi Ủy ban nhân dân Thành phố ban hành Quyết định các nội dung cụ thể theo Khoản 6 Điều 21 Nghị định 101/2024/NĐ-CP nêu tại Công văn số 4411/UBND-ĐT ngày 05/8/2024 của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, Phòng Tài nguyên và Môi trường sẽ điều chỉnh, tham mưu Ủy ban nhân dân Quận 1 ban hành quy trình chính thức.
(2) Chủ động phân công công chức của Phòng phối hợp với Bộ phận Tiếp nhận và Trả kết quả - Văn phòng Ủy ban nhân dân Quận 1 tiếp và hướng dẫn khi người dân đến liên hệ nộp hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu; giải thích cho người dân hiểu rõ việc thay đổi về trình tự, thủ tục: Đăng ký, cấp Giấy chứng nhận lần đầu; Đính chính Giấy chứng nhận cấp lần đầu có sai sót; Xác định lại diện tích đất ở cho hộ gia đình, cá nhân đã được cấp Giấy chứng nhận; Thu hồi và hủy Giấy chứng nhận đã cấp lần đầu.
Trong bối cảnh Luật Đất đai và các nghị định hướng dẫn thi hành có hiệu lực thi hành từ ngày 01/8/2024 (sớm 05 tháng so với dự kiến ban đầu là 01/01/2025), các văn bản trên có hiệu lực ngay sau khi ban hành, đòi hỏi cần phải có thời gian nghiên cứu, tiếp cận các quy định mới, đặc biệt là sự thay đổi về cơ quan tiếp nhận hồ sơ và thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính có liên quan. Việc Phòng Tài nguyên và Môi trường đã nỗ lực nghiên cứu quy định, chủ động triển khai thực hiện các nội dung trên trong thời gian rất ngắn đã thể hiện tinh thần trách nhiệm đối với nhiệm vụ được giao, không vì chờ quy trình mới do Thành phố ban hành mà làm gián đoạn việc thực hiện các thủ tục hành chính của người dân, góp phần thực hiện công tác cải cách thủ tục hành chính của quận nói riêng và Thành phố nói chung, nâng cao chất lượng phục vụ và sự hài lòng của người dân.